با اینکه «مبناگروی» رایج­ترین نظریه در توجیه معرفت است، انتقادهای ناظر به آن سبب شد معرفت‌شناسان معاصر آن را کنار گذاشته، دیدگاه­های جدیدی ابداع کردند که مهم­ترین آنها انسجام‌گروی است. در این میان بیشتر انسجام‌گرایان طرف‌دار «انسجام‌گروی تبیینی» هستند. تبیین، پاسخ به پرسش از علت یک پدیده است. فیلسوفان علم و معرفت‌شناسان هیچ اتفاق ‌نظری در حقیقت تبیین ندارند؛ برخی الگوی قیاسی را مطرح کرده‌اند؛ ...

چکیده: برهان نظم یا برهان طرح و تدبیر argument from design theعمومی ترین و قابل فهم ترین برهان بر وجود خداوند است. و از ازمنه باستان تا کنون مورد توجه متفکران و فیلسوفان قرار گرفته است. به همان اندازه که این برهان مورد توجه و اقبال فیسلوفان و عامّه مردم بوده است، مورد نقد و ردّ بسیاری از متفکران و فیلسوفان نیز قرار گرفته است. به همین سبب برای فرار از اشکال ها، تقریر و روایت versionهای متفاوت و گ...

با نظر به پیچیدگی پدیده چند فرهنگی و روند رو به رشد آن در عصر حاضر، مسئله مورد نظر در این مطالعه شناسایی رویکرد فلسفی مناسب برای تعلیم و تربیت در زمینه ‌های چند فرهنگی است. این مقاله با در پیش گرفتن دیدگاه واقع ‌گرایی انتقادی به عنوان چارچوب راهنما، شیوه‌ ای نو برای تامل و عمل از این منظر ارائه نموده است. این دیدگاه فلسفی با برجسته نمودن عناصر نقد تبیینی، رهایی ‌بخشی و عاملیت عقلانی به طور همزم...

تبیین پژوهش میان رشته ای بر اساس مفروضات هستی شناسی باسکار هدف این مقاله است. بر اساس این تحقیق، که با روش  توصیفی ـ استنتاجی انجام گرفته است، پژوهش در دیدگاه باسکار، با توجه به تأکید بر برهان استعلایی، منطق پیچیدگی، تبیین علمی، طبیعت گرایی روش شناختی و  نقد تبیینی، ماهیتی میان رشته ای دارد. این تبیین از پژوهش میان رشته ای مبنایی هستی شناختی دارد که در برابر رویکرد معرفت شناختی به پژوهش میان رش...

رایج‏ترین نظریه‏ای که آغازگر بحث تبیین در قرن بیستم است، نظریه قانون فراگیر تبیین، شامل دو الگوی قیاسی ـ قانونی و استقرایی ـ آماری است. کارل همپل بیان دقیقی از ایده تبیین علمی را، که توسط هیوم و میل صورت بندی مبهمی داشت، به تصویر می‏کشد. نقدهای جدی که در نیمه دوم قرن بیستم در خصوص این نظریه مطرح شد راه را برای نظریه‏های دیگر گشود. الگوی وحدت‏بخشی تبیین که طرح اولیه آن از سوی مایکل فریدمن مطرح ش...

مقاله‌ای با عنوان «تبریز، شهر بدون گدا: مطالعه جامعه‌شناختی مواجهه شهروندان با پدیده تکدی‌گری» از سیدحسین سراج‌زاده، توکل آقایاری هیر و نشمین خضری در مجله مسائل اجتماعی ایران (بهار و تابستان 1396) به چاپ رسید که در آن برخی نارسایی‌ها به چشم می‌خورد که مبنای نقد حاضر قرار گرفته است. آگاهی از این نارسایی‌ها شاید بتواند مانع از تکرار آنها شده و تحقیقات آتی را در مسیر درست‌تری قرار دهد. مقاله مذکو...